ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,ଦେଶର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ବ୍ୟାଙ୍କ କର୍ମଚାରୀ ସଂଗଠନ ୟୁନାଇଟେଡ୍ ଫୋରମ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ହରତାଳ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଛି । ଏଥିରେ ଦେଶର ବ୍ୟାଙ୍କ କର୍ମଚାରୀ ଓ ଅଫିସରଙ୍କ ୯ଗୋଟି ସଂଗଠନ ସାମିଲ୍ ରହିଛି । ଆଇଡିଆଇବିଆଇ ବ୍ୟତୀତ୍ ଅନ୍ୟ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କର ଘରୋଇକରଣକୁ ବ୍ୟାଙ୍କ ୟୁନିୟନ୍ ବିରୋଧ କରୁଛି । ୟୁନିୟନ୍ କହିଛି- ଯେତେବେଳେ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ମଜଭୁତ୍ କରି ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ପାଇଁ ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଠିକ୍ ସେହି ସମୟରେ ସରକାର ଓଲଟା ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛନ୍ତି ।

ଚଳିତ ବର୍ଷ ୨ ଗୋଟି ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ଓ ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ଜୀବନ ବୀମା କମ୍ପାନୀକୁ ଘରୋଇକରଣ କରାଯିବା ନେଇ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ବଜେଟ୍ ଅଧିବେଶନରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଆଇଡିବଆଇ ବ୍ୟାଙ୍କୁ ବିକ୍ରି କରିବା ଲାଗି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଜୀବନ ବୀମା ନିଗମରେ ସରକାରୀ ଅଂଶଧନ ବିକ୍ରି ଲାଗି ଗତବର୍ଷ ବଜେଟରେ ସରକାର ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ତେବେ, ଏବେ ଯାଏଁ କେଉଁ ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ସରକାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶଧନ କିମ୍ବା କିଛି ଅଂଶ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ସେନେଇ ଘୋଷଣା କରିନାହାଁନ୍ତି ।

ତେବେ ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି ସରକାର ୪ଗୋଟି ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ବିକ୍ରି କରିଦେବେ । ବିକ୍ରି ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ଥିବା ବ୍ୟାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ, ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଓଭରସିଜ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ । ତେବେ, ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଏନେଇ କୌଣସି ବିଧିବଦ୍ଧ ଘୋଷଣା କରାଯାଇ ନାହିଁ । ତେବେ ଏହି ୪ ବ୍ୟାଙ୍କର ପ୍ରାୟ ୧ ଲକ୍ଷ ୩୦ ହଜାର କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସହ ଅନ୍ୟ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏହି ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ନେଇ ଆତଙ୍କିତ ଅଛନ୍ତି ।

ବ୍ୟାଙ୍କର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣ

୧୯୬୯ ମସିହାରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ସରକାର ୧୪ଗୋଟି ବ୍ୟାଙ୍କର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଥିଲା ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡ଼ିକ ଦେଶରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ଉନ୍ନତି ଲାଗି ସାମିଜିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟର ପାଳନ କରୁନାହାଁନ୍ତି । ବରଂ ମାଲିକଙ୍କ ହାତର ସଖି କଣ୍ଢେଇ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି । ଏହା ପରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବ୍ୟାଙ୍କର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣ ।

ତେବେ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ସରକାର ୧୯୫୫ରେ ଟେଷ୍ଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆକୁ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ୧୯୮୦ରେ ମୋରାଜୀ ଦେଶାଇଙ୍କ ଜନତା ପାର୍ଟି ସରକାର ଆଉ ୬ ଗୋଟି ବ୍ୟାଙ୍କର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣ କରିଥିଲେ । ତେବେ ବ୍ୟାଙ୍କ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣର ୫୨ ବର୍ଷ ପରେ ଏବେ ସରକାର ଏହାର ବିପରୀତ ନୀତିରେ ଅଛନ୍ତି । ୧୯୯୧ ଆର୍ଥିକ ସୁଧାର ପରେ ବାରମ୍ବାର କୁହାଯାଉଛି କି ସରକାରଙ୍କ କାମ ବ୍ୟବସାୟ କରିବା ନୁହେଁ । ନିକଟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦି ମଧ୍ୟ ଏହି କଥାକୁ ଦୃଢ଼ତାର ସହ ଦୋହରାଇ ଥିଲେ ।

ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣ ପରେ ସମସ୍ୟା

ସରକାର ଏବେ ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସରକାରୀ କମ୍ପାନୀଙ୍କୁ ଘରୋଇକରଣ କରିବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି । ବ୍ୟାଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ବିଗତ ବର୍ଷରେ ଥିବା ସରକାର ଜନତାଙ୍କୁ ଭୂତେଇବା ଲାଗି ଏବଂ ଭୋଟ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଲାଗି ଏମିତି କିଛି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ଯାହାର ବୋଝ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଉଠାଇବାକୁ ପଡ଼ୁଛି ।

ଏହାର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ଋଣ ଛାଡ଼ । ଏଭଳି ନିଷ୍ପତ୍ତି ପରେ ଯେତେବେଳେ ବ୍ୟାଙ୍କର ସ୍ଥିତି ବିଗୁଡ଼ୁଛି ତ ସରକାର ଏଥିରେ ନିବେଶ କରି ଛିଡ଼ା କରିବା କଥା ।

ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣ ପରେ ସୁଧାର ପାଇଁ ଅନେକ ପଦେକ୍ଷପ ଏବଂ ଅନେକ ଥର ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ ହୋଇଛି । ତଥାପି ଏହି ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡ଼ିକର ସମସ୍ୟା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ସମାଧାନ ହୋଇନାହିଁ । ଘରୋଇ ଓ ବିଦେଶୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଉଭୟ ଜମା ଓ ଉଠାଣରେ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ପଛରେ ରହିଥିବା ବେଳେ ବୁଡ଼ି ଯାଉଥିବା ଋଣ ମାମଲାରେ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆଗରେ ରହିଛି ।

ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ବୋଝ ?

ବିଗତ ୩ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସରକାର ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡ଼ିକୁ ମଜଭୁତ୍ କରିବା ଲାଗି ଦେଢ଼ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଅନୁଦାନ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏଥିସହ ୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ରିକ୍ୟାପିଟାଲଜେସନ୍ ବଣ୍ଡ ଜରିଆରେ ଯୋଗାଇ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏବେ ସରକାର ଦୀର୍ଘ ମିଆଦି ଯୋଜନାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ବିଗତ କିଛିବର୍ଷରେ ବ୍ୟାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୮ରୁ କମ୍ କରି ୧୨ କରି ଦିଆଯାଇଛି । ଏହାକୁ ଆହୁରି ଆଗେଇ ନେବା ଲାଗି ସରକାର ଦେବାଳିଆ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଅନ୍ୟ ବଡ଼ ବ୍ୟାଙ୍କ ସହ ମିଶ୍ରଣ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିଛନ୍ତି ।

ଏପରି କରିବା ଦ୍ୱାରା ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଅନୁଦାନ ଦେବା ଚିନ୍ତାରୁ ସରକାର ମୁକ୍ତ ହୋଇଯିବେ । ତେବେ ଏମିତି ଚିନ୍ତାଧାରା ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସରକାର କରିନାହାଁନ୍ତି । ବିଗତ ୨୦ ବର୍ଷରେ ଏଭଳି ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିବା ବେଳେ ତର୍କ ବିତର୍କରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ଅଟକ ଯାଇଥିଲା ।

ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ପୂର୍ବତନ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ୱାଇ. ଭେନୁଗୋପାଳ ରେଡ୍ଡୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡ଼ିକର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟକରଣକୁ ରାଜନୀତିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବୋଲି କହିଥିଲେ ।

ଘରୋଇ ବନାମ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ

ଭାରତରେ ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଘରୋଇ ବ୍ୟାଙ୍କ କାରବାର ଭଲ । କେବଳ କାରବାର କାହିଁକି ସବୁ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଘରୋଇ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆଗରେ । ଏମିତି ବି ଘରୋଇ ବ୍ୟାଙ୍କ ସହ ସରକାରଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ନିବିଡ଼ । ବିଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆଇସିଆଇସିଆଇ ବ୍ୟାଙ୍କ, ୟେସ ବ୍ୟାଙ୍କ, ଆକ୍ସିସ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଓ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବିଳାସ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ଘୋଟାଲା ସାମ୍ନାକୁ ଆସିବା ପରେ ଘରୋଇ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ଭଲ କାମ ହେଉଥିବା ମନେ ହେଉନି ।

ଆଉ ଏହା ମଧ୍ୟ ସତ ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ବ୍ୟାଙ୍କ ଡୁବିଯିବା ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚେ ତ ସରକାର ଆଗକୁ ଆସି ତାକୁ ବଞ୍ଚାନ୍ତି । ଆଉ ସେହି ବ୍ୟାଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱ କୌଣସି ନା କୌଣସି ସରକାରୀ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଖାସ୍ ଏଇଥିପାଇଁ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତରେ ଆଜି ଯାଏ କୌଣସି ସେଡ୍ୟୁଲ୍ଡ କର୍ମସିଆଲ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଡୁବି ନାହିଁ ।